Jaren geleden waren mijn man en ik in de Pyreneeën, bij de Passerelle d'Holzarte. Wat een indrukwekkend landschap! Over een steile kloof was een hangbrug ‘gespannen’, die er vanuit de verte heel fragiel uitzag. Om de kloof te overbruggen moet je daadwerkelijk de stappen zetten, een andere optie is er niet. Dan blijf je aan dezelfde kant, met een beperkt perspectief.
Afgrond
Irene Vallejo gebruikt in haar boekje Uit liefde voor het lezen de hangbrug als metafoor: lezen biedt hangbruggen van woorden over de afgrond van verschillen. Ik vond de hangbrug eng, maar heb wel de overzijde bereikt en kon van een prachtig uitzicht genieten. Ook keek ik vanuit de overkant anders naar de plek waar ik vandaan kwam.
Spanning
Dat zo’n brug een beetje beweegt is normaal, legde mijn man uit. Als hij dat niet zou doen, zou het juist gevaarlijk zijn. Dan komt er te veel spanning op die nergens naartoe kan.
Een boek kan werken als een spiegel: je vindt herkenning, je reflecteert op bepaalde thema’s. Als kinderen alleen maar reflecties van zichzelf zien, kunnen ze opgroeien met een overdreven idee van hun belangrijkheid en waarde in de wereld (Bishop 1990). Spanning en schuring kan heel heilzaam zijn.
Vensters
Lezen kàn ook spannend zijn. Het is goed als een boek een venster biedt: je krijgt een ander referentiekader, dat stemt tot nadenken. Bishop noemt die boekenvensters glazen schuifdeuren waar kinderen in hun verbeelding doorheen kunnen stappen om deel te worden van de verhaalwereld. Ze komen – op een veilige manier, in het boek – in een andere wereld, een andere cultuur, een andere tijd, een verbeelde wereld. Ze leven met personages mee die op de vlucht zijn, die een tijdreis maken, die onbekende rituelen hebben.
Tegen de polarisatie
Over de brug komen betekent kennisnemen van andere mensen met andere meningen en levenswijzen en -beschouwingen die verschillen van die van jou. Kennismaken, verdiepen, belangstelling tonen kan beginnen via het boek. Vervolgens is het goed om uit de verhaalwereld te stappen en met andere lezers je leeservaringen te delen.
Boekenweek
Iedere week is er reden genoeg om te lezen, maar in de Boekenweek (12-23 maart) nog wat meer dan anders. “In een boek kun je op reis gaan, andere werelden ontdekken. Maar in taal kun je juist ook thuiskomen. Als woorden vertrouwd en echt voelen, als personages praten zoals jij: dan is taal je moerstaal,” aldus de CPNB. Misschien ook goed om eens te lezen over de moerstaal en het thuis van iemand anders. Om vanuit het vertrouwde huis een brug naar de ander te slaan.
Bronnen:
- Bishop, R. S. (1990). Mirrors, Windows, and Sliding Glass Doors. In Hughes Moi, Perspectives: Choosing and Using Books for the Classroom. Boston: Christopher-Gordon Publishers.
- Irene Vallejo (2025), Uit liefde voor het lezen. Een pleidooi. Amsterdam: Meulenhoff.
