Vol spanning staan we te wachten voor de deur van het lokaal. Wat zullen we aantreffen? Kunnen we communiceren met de anderen en hoe gaat die communicatie dan? We weten een klein beetje wat we kunnen verwachten uit de verhalen van groepsgenoten, maar het zelf meemaken is toch wel iets anders. Binnen in het lokaal is de groep nog druk aan het overleggen. Zodra ze klaar zijn, zwaait de deur van het lokaal open. We krijgen kaartjes in onze hand gedrukt. Het spel is begonnen.
Afgelopen maanden hebben we met onze klas nagedacht over ‘Diversiteit’. Een divers en breed thema, waarover heel veel te zeggen is en ook al veel is gezegd. We dachten na over de diversiteit in de wereld, in Nederland, in de klas. Theoretisch vond ik het heel interessant, en de gesprekken met klasgenoten waren leuk, maar het thema bleef voor mij een wat ver-van-mijn-bed-show.
Afgewezen voelen
Vraag jij je weleens af hoe het voelt om in een totaal andere cultuur te komen? Hoe het is om de manieren van de ander niet te begrijpen. Wat het is om gek aangekeken te worden omdat jij je niet gedraagt zoals de ander. En vooral: hoe het voelt om afgewezen te worden, omdat je een regel overtreedt. Een regel waarvan je niet wist dat die bestond. Ik stond er nooit zo bewust bij stil. Totdat ik dit rafa-rafa-spel ging spelen.
Voor het spel werd onze klas verdeeld in twee groepen. Elke groep was een eigen cultuur, met eigen manieren en eigen gewoonten. Elke keer moest er een klein groepje van de ene cultuur gaan socialiseren in de andere cultuur. En dat was ontzettend lastig! Door observatie en langzaam meedoen, kwam je er achter wat de gebruiken en gewoonten waren van de andere cultuur. Toch bleef ik me een buitenstaander voelen.
Vooroordelen en frustratie
Na afloop van het spel bespraken we met de hele klas onze ervaringen. Ik luister vol verbazing naar de dingen die er worden gezegd, en vooral hoe de andere groep naar ons keek. Er was zoveel onbegrip over en weer! Een afspiegeling van hoe we in de echte wereld omgaan met andere culturen. In onze les kwamen vooroordelen aan het licht, misvattingen, miscommunicatie en vooral ook frustratie. Wijzen naar de vreemde ander, het verheffen van je eigen cultuur boven die van de ander.
Uitstellen van oordeel
Ik herken deze gevoelens bij mezelf en zie dat ik nog lang niet los ben van vooroordelen over anderen. Het beeld wat je van de ‘vreemde’ ander hebt is één, maar wat doe je er dan mee? Voor mij nog een lange weg te gaan om te oefenen met het uitstellen van mijn mening en oordeel. En eerst te luisteren naar de ander, me in te leven in de ander. En juist dat zijn vaardigheden die ik als pedagoog straks hard nodig heb! Ook dan zijn de jongeren en hun ouders/verzorgers met wie ik werk soms ‘vreemd’: kan ik hen dan met een open houding tegemoet treden?
Onze klas is trouwens weer samengevoegd, de twee culturen zijn opgeheven en daarmee zijn de vooroordelen en misvattingen van de baan. Gelukkig was het maar een spel.
